De reiger

Op het moment dat ik de eerste tentharing in de grond druk zie ik tussen de nijlpaarden en krokodillen voor het eerst tijdens mijn reis een reiger. De reiger is een intrigerend dier. De schoonheid zit hem in de eenvoud. Met zijn lange poten staat de reiger zwijgzaam aan de oever van het water. Alsof de tijd aan dit dier voorbij gaat. Wachtend op zijn prooi. Mijn tent staat aan de Luangwa. Eens per dag gaat er een matatu vanuit Chipata naar Mwufe. Vanaf daar is het twee kilometer lopen naar de rivier. De rit naar Mwufe is een en al gezelligheid. We denderen met de radio op volle sterkte over het ruwe, rode zand. Ik ben een paar dagen bij de Luangwa gebleven. Het is alsof ik op vakantie ben binnen een lange reis. Heerlijk in een hangmat uitrusten met een boek, lekker eten (ik bezuinig op veel, maar niet op eten), muziek luisteren, zwemmen en naar krokodillen, olifanten en nijlpaarden kijken. Elke ochtend word ik vroeg wakker door het licht, gelukkig maar, want op dat moment van de dag zijn de dieren het meest actief. Ik heb niet zoveel met de dieren in Afrika, maar de kracht waarmee de olifanten zich een weg door de rivier banen is indrukwekkend. Op Nieuwjaarsdag ben ik met een Duits stel dat in Malawi woont teruggereden naar Chipata en van daaruit weer met de bus naar Lusaka. Alsof ik er een weekendje tussenuit ben geweest.

De treinreis van Tanzania naar Zambia is er een om niet te vergeten. Ik deel mijn compartiment met Soul, een betrouwbare accountant uit Tanzania, met Louis, een goedlachse handelaar uit Zambia en met een stille Congolees waarvan ik de naam niet weet. Met Soul en Louis heb ik lange gesprekken. Logisch, want we delen vijfenvijftig uur dezelfde coupe. Louis heeft mooie verhalen over zijn tijd in China. Elke dag in China vraagt er wel iemand of hij Mike Tyson is. Ineens zie ook ik de gelijkenis. De stap van Mike Tyson naar Mohammed Ali is niet erg groot, dus Soul heeft me uitgelegd waarom Mohammed Ali van het Christendom naar de Islam is overgestapt. Volgens Soul kon Ali zijn carriere als bokser niet verenigen met het vreedzame Christelijke geloof, uiteraard kan hij dit wel met de Islam. Het lukt me niet bij deze uitleg een glimlach te onderdrukken. We hebben een mooi gesprek over religie en de vraag waar ik in geloof is snel gesteld. Ik heb er iets op gevonden om niet te hoeven zeggen dat ik niet gelovig ben. Sinds ik voor de zoveelste keer een bordje heb gezien met 'God is Love', geef ik als antwoord 'I believe in love'. De gesprekken over het geloof gaan sindsdien veel soepeler. Liefde is het begin van het leven op aarde. De reden waarom jij en ik hier zijn. Ik kan nog wel even verder filosoferen, maar laat ik dat maar niet doen. Terug naar de treinreis. De harde regenval in Tanzania zorgt ervoor dat de ondergrond onder de rails erg zwak is. De eerste nacht schommelt de trein zo erg dat het lijkt alsof we uit de rails vliegen. Naarmate de reis vordert wordt het minder. Ik had in Mbeya uit kunnen stappen om vanaf daar met twee Zuid-Afrikanen door Malawi te reizen, maar de treinreis bevalt me zo goed dat ik tot het einde blijf zitten. Het landschap is af en toe adembenemend. De trein rijdt onder andere langs plaatsen met mooie namen als Kanona, Mpika en Kasama. Met negen uur vertraging komen we aan in Kapiri Mposhi, de belangrijkste plaats in de Koperregio. Om de onduidelijke reden is dit het eindstation van de passagierstrein. De rails loopt verder tot aan Lusaka, maar niemand heeft bedacht om de passagierstrein naar de hoofdstad door te laten rijden. Heerlijk inefficient. Ik ben weer helemaal terug in het reisritme op het Afrikaanse continent. Zo zijn de vier uur wachten totdat een matatu vol zit en vertrekt zo voorbij. Ook het wachten in winkels laat ik - bijna altijd - gelaten over me heenkomen. De rijen voor de kassa zijn niet lang doordat het druk is, ze zijn lang omdat het personeel tergend langzaam de producten scant, een praatje maakt met een andere collega of gewoon een aantal seconde even voor zich uit blijft staren. Een Nederlandse antropologe die ik heb ontmoet vat de bereidzaamheid om hard te werken mooi samen door te concluderen dat, ondanks dat iemand iets al vele malen heeft gedaan, het net lijkt alsof diegene iets voor de eerste keer aan het doen is. Natuurlijk zijn er ook veel mensen die wel volop de handen uit de mouwen steken, maar helaas zijn er ook een heleboel die de kantjes er vanaf lopen. Mensen met een baan lijken het wel prima te vinden. Van twee Utrechtse studentes die in Malawi coschappen hebben gelopen hoor ik dat er zelfs in ziekenhuizen mensenlevens op het spel staan omdat er niet altijd even hard wordt gewerkt. Best verontrustend.

Vele wegen leiden naar Kaapstad. Ik kan door Mozambique, Zimbabwe, Botswana en Namibie naar het zuiden van het continent afreizen. Ik wil heel graag de woestijn in Namibie zien, dus Mozambique valt af. Er gaat een directe bus vanuit Livingstone naar Windhoek. Twintig uur in de bus zie ik echter niet zo zitten. In Zimbabwe en Botswana is ook veel te zien en te beleven, vandaar dat ik bij Livingstone de grens met Zimbabwe ben overgestoken. Een grensovergang heeft altijd iets mysterieus. Vage types hangen er wat rond en vele trucks staan te wachten om te worden gecontroleerd. Deze keer steek ik te voet de grens over. De grens tussen Zambia en Zimbabwe wordt voor een groot deel bepaald door de Zambezi-rivier. Op de brug tussen beide landen heb ik een mooi uitzicht op de Victoria Falls. Deze watervallen zijn in 1855 door dr. Livingstone 'ontdekt'. Het heeft iets vreemds om te zeggen dat iets ontdekt is, vele jaren voordat Livingstone uberhaupt geboren was zijn de Victoria Falls immers allang ontdekt door de lokale bevolking. Ook kan ik me bijna niet voorstellen dat er niet een dwaze Nederlander of Portugees al een aantal eeuwen voor Livingstone de Zambezi is opgevaren. De Victoria Falls heb ik zowel overdag als 's avonds bezocht. Ik heb het geluk dat het volle maan is, dan is het park ook 's avonds open. De kracht van het water houdt er geen rekening mee dat het donker is, het blijft stromen en stromen.

Vanochtend ben ik met de trein in Bulawayo aangekomen. Bulawayo is na Harare de grootste stad in Zimbabwe. Ik waan me hier in de jaren vijftig. De stad heeft lange, brede lanen met statige laagbouw. Ook hier kom ik vast weer interessante en leuke mensen tegen. Elke dag ontmoet ik boeiende personen, zoals een Zuid-Afrikaan die alle vierenvijftig landen in Afrika gaat afreizen en een Nieuw-Zeelander die al zeven jaar onderweg is. Zeven jaar ga ik niet redden. Een klein jaar reizen en gaan en staan waar ik maar wil is meer dan genoeg. Wat een luxe op het continent waar veel mensen nog nooit de hoofdstad van hun land hebben gezien, laat staan een ander land hebben bezocht. Eind februari wil ik in Kaapstad zijn, want over zes weken landt mijn vliegtuig in het deel van de wereld dat ooit in het westen verbonden was met Afrika. Eerst nog even hier van de mensen en de natuur genieten.